Afyonkarahisar’ın tarihi dokusu içinde, nesilden nesile aktarılan ve gönüllerde taht kuran ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki acı dolu sevda hikayesi, yapılan kapsamlı bir araştırma ile gün yüzüne çıkarıldı. Haberpano.com.tr olarak, bu kültürel mirasın derinliklerine inerek, yıllardır fısıltı gazetesinde dolaşan bilgileri somut delillerle aydınlatıyoruz.
‘Al Fadimem’ Türküsünün Kökenine Yolculuk
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli köyü ile Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyü arasında yaşanan, yürekleri dağlayan bir aşkın ölümsüzleştiği ‘Al Fadimem’ türküsünün gerçek öyküsünü ortaya çıkarmak amacıyla önemli bir proje hayata geçirildi. TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde tarih öğretmeni Faruk Karakuş’un danışmanlığında 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan proje, türküye bambaşka bir boyut kazandırdı.
Sözden Ezgiye: Fadime ve Efe Kadir’in Hikayesi
Proje, “Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği” adıyla, türkülerin halk kültüründeki önemini ve zamanla geçirdiği değişimleri gözler önüne seriyor. Bu kapsamda, ‘Al Fadimem’ türküsünün gerçek kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir ile onların döneminde yaşamış akrabaları ve komşularıyla yapılan birinci elden görüşmeler, araştırmanın temelini oluşturdu. Bu samimi tanıklıklar, türkünün ilk sözlerine ve gerçek hikayesine ışık tuttu.
Yıllarca Saklı Kalan Gerçekler
Yapılan görüşmelerden edinilen bilgilere göre, türkünün kahramanı Efe Kadir, yetim ve yoksul olması nedeniyle sevdiği Fadime ile evlenmek için gerekli maddi imkanlara sahip değildi. Bu durum üzerine, Fadime’yi kaçırma kararı alan Efe Kadir’e, Fadime de gönüllü olarak eşlik etti. Ancak o dönemde, resmi kayıtlarda yaşı küçük gösterilen Fadime’nin ailesi tarafından şikayet edilmesi üzerine Efe Kadir tutuklanarak cezaevine gönderildi. Sevdiği adamdan ayrı düşen Fadime ise ailesi tarafından başka biriyle evlendirildi. Bu acı ayrılık, Efe Kadir’in cezaevinde yazdığı ve dillendirdiği türkülere yansıdı. İşte ‘Al Fadimem’ de bu çaresizlik ve hasretin sesi oldu.
40 Yıllık Ses Kaydı Tarihe Işık Tuttu
Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden kaydedilmiş bir kasetin gün yüzüne çıkması oldu. 1985 yılında, Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu nadide ses kaydı, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat kendi yorumuyla seslendirdiğini ortaya koydu. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, ‘Al Fadimem’ türküsünün ilk ve en doğru sözlerine ulaşmada kritik birincil kaynak niteliği taşıdı.
Saha çalışmaları sonucunda, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak, daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtaların da derlendiği anlaşıldı. Bu sayede, ‘Al Fadimem’ türküsünün kuşaklar boyunca nasıl bir değişim geçirdiği, sözlerinin ve anlamının nasıl evrildiği somut verilerle kanıtlanmış oldu. Haberpano.com.tr olarak, bu değerli araştırmayı kamuoyuyla paylaşmaktan gurur duyuyoruz.
